TIONSCADAL ABAIR AMHRÁN le Doireann Ní Ghlacáinn

Traidisiún ársa Gaelach is ea amhránaíocht ar an sean-nós a théann siar chomh fada agus a théann muid féin mar phobal, ach cá luíonn sé sin le heispéireas ghlúin na linne inniu? Glúin na nua-Ghaeilge? I dtraidisiún amhránaíochta ar an sean-nós nuair a hiarradh ar dhuine amhrán a cheol is é ‘Abair Amhrán’, a iarradh. Tá an bhéim ar an scéalaíocht, gné insinte an amhráin agus an méid is féidir leis a insint dúinn faoi shaol an amhránaí. Sula raibh traidisiún liteartha in Éirinn, nó go deimhin traidisiún Béarla, bhí cleachtas saibhir béil ina raibh an focal labhartha, canta nó iontonaithe, lárnach. Tá na hamhráin seo na céadta bliain d’aois agus cuireadh ar aghaidh iad ó ghlúin go glúin ó bhéal. Amhránaithe agus cumadóirí amhrán a rinne iad agus thug siad leo iad thar na blianta. Chuir siad a gcuid mothúchán agus taithí saoil féin in iúl taobh istigh dá phatrúin mhéadracha. Osclaíonn na hamhráin seo fuinneoga ar shaolta mhuintir na hÉireann san am a chuaigh thart ag am ar leith agus in áit ar leith.

Insíonn siad go leor dúinn faoi thrioblóidí agus sólás sóisialta, eacnamaíoch agus pearsanta na ndaoine a chruthaigh agus a d’athchruthaigh iad. I gcásanna áirithe cé go bhfuil na céadta bliain caite ó cumadh amhrán, fanann gnéithe de riocht an duine seasmhach. Labhraíonn na hamhráin linn le himeacht ama agus, d’amhránaithe agus d’éisteoirí éirimiúla, fanann siad lárnach inár repertoire béil comhaimseartha. Is athshamhlú dána ar thraidisiún amhránaíochta an tsean-nóis é Tionscadal Abair Amhrán, taispeántas tumthach spreagúil ilmheán. Den chéad uair riamh, tá cuid d’fhilíocht is saibhre agus is ársa na hÉireann ar fáil do lucht an Bhéarla mar go n-athshamhlaíonn scríbhneoirí, ealaíontóirí agus ealaíontóirí sean-nóis na hÉireann traidisiún ársa na n-amhrán ar an sean-nós agus déanann iniúchadh ar an mhéid is féidir leo a insint dúinn faoi Éirinn an lae inniu.

Fíonn an taispeántas tumtha seo, a bhfuil fad reatha iomlán de 27 nóiméad aige, fuaimdhreach tarraingteach, teilgean dinimiciúla gearrscannáin, agus taispeántais allabhracha ola-ar-chanbhás le chéile chun eispéireas ilchéadfach a chruthú, agus tugann cuireadh don lucht féachana ‘iad féin a thumadh san amhrán’. Agus deich n-amhrán íocónacha ón traidisiún i gceist, tugann an taispeántas sinn ar odaisé mhór ar fud na hÉireann, ag trasnú a tírdhreacha shaibhir chultúrtha agus ag tarraingt faoi seach ó thraidisiúin na Mumhan, Laighean, Chonnacht agus Uladh. Tugann ár bpríomhscríbhneoirí peirspictíocht úr ar scéalta eipiciúla na n-amhrán ar an sean-nós, á n-aistriú agus á n-athshamhlú ó Ghaeilge go Béarla do lucht féachana comhaimseartha, ag nascadh an ama atá thart agus an lá atá inniu ann i gceiliúradh bríomhar ar oidhreacht chultúrtha na hÉireann.